W numerze 1/2024

Słowa kluczowe: badania nieniszczące, badania wizualne, badania magnetyczne-proszkowe, badania penetracyjne, badania eksploatacyjne rur

Streszczenie
W artykule przedstawiono etapy badań nieniszczących podczas kontroli poeksploatacyjnej rur będących elementem ekranu kotła wodnorurowego. Przedstawiono trzy zastosowane metody badań nieniszczących, powierzchniowych wraz z argumentacją prowadzenia kontroli wieloetapowej.

Słowa kluczowe: termomodernizacja budynków użyteczności publicznej, odnawialne źródła energii w budynkach, efektywność energetyczna budynków

Streszczenie
W obecnych czasach koszty energii mają ogromny wpływ na wzrost kosztów utrzymania obiektów. Bardzo duży w tym udział ma zużycie energii do ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz, w przypadku budynków oświatowych, oświetlenie wewnętrzne. W artykule przeanalizowano możliwości poprawy efektywności energetycznej obiektu użyteczności publicznej na przykładzie budynku szkoły podstawowej z lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku poddanego w późniejszym okresie termomodernizacji. Analizowany budynek znajduje się w centrum Polski, w trzeciej strefie klimatycznej. Budynków szkolnych, w których została już wcześniej wykonana termomodernizacja, jest w Polsce tysiące. Jednak prace termomodernizacyjne polegały głównie na dociepleniu przegród, wymianie starych okien, ewentualnie wymianie źródła ciepła, czy modernizacji instalacji ogrzewania. W artykule wskazano obszary, w których można jeszcze dodatkowo podjąć działania mające na celu poprawę efektywności energetycznej takiego budynku. Następnie dokonano obliczeń podstawowych wskaźników energetycznych EP, EK budynku w stanie istniejącym oraz po wykonaniu proponowanych prac.

Słowa kluczowe: jakość powietrza wewnętrznego, PM10, PM2,5, PM1,0, wentylacja

Streszczenie
Jakość powietrza wewnętrznego jest istotna, ponieważ dużą część życia ludzie spędzają wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych. Jednakże większość wytycznych, dyrektyw i norm dotyczy jakości powietrza zewnętrznego. Pozostaje więc pytanie w jakim stopniu stan zanieczyszczenia powietrza zewnętrznego poprzez system wentylacyjny budynku przekłada się na stan jakości powietrza wewnętrznego. W ramach badań przeprowadzono pomiary stężenia pyłów zawieszonych wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń mieszkalnych różniących się lokalizacją, rodzajem budynku i systemem wentylacyjnym. Pomiary wykonywano w sposób ciągły przez 365 dni, mierząc pyły PM10, PM2,5, PM1,0, wilgotność względną i temperaturę powietrza. Jeden analizowany obiekt był wyposażony w wentylację grawitacyjną, drugi natomiast w wentylację z rekuperacją. Badania wykazały, że wewnątrz obiektu z wentylacją grawitacyjną stężenie pyłów zawieszonych było średnio o 48% niższe niż na zewnątrz, natomiast w przypadku wentylacji z rekuperacją o 56%. Stwierdzono jednocześnie, występowanie przesunięcia czasowego w przedostawaniu się zanieczyszczenia z zewnątrz do wewnątrz obiektu. Efekt ten dotyczył głównie wentylacji grawitacyjnej osiągając czas nawet 1 h. Nie ustalono bezpośredniej korelacji między jakością powietrza zewnętrznego i wewnętrznego. W budynku z wentylacją grawitacyjną odnotowano 14% dni o wyższym stężeniu średniodobowym wewnątrz niż na zewnątrz, a z wentylacją z rekuperacją jedynie 3%. Przy czym należy pamiętać, że sposób wentylacji budynków mieszkalnych ma duży wpływ na redukcję przenikania zanieczyszczeń pyłowych do wnętrza pomieszczeń oraz skuteczność ich usuwania ze źródeł wewnętrznych.

Słowa kluczowe: TABS, badania ankietowe, komfort klimatyczny, stropy grzewczo-chłodzące, jakość powietrza wewnętrznego

Streszczenie
Wprowadzenie: W obecnych czasach nowo powstające budynki muszą być projektowane i wznoszone w standardzie nZEB. Zapotrzebowanie na energię tych obiektów jest niskie, a ich efektywne systemy, powinny w łatwy sposób zapewniać użytkownikom komfortowe warunki. Komfort użytkowników sal dydaktycznych jest niezwykle istotny w procesie ich uczenia się. W zakresie oceny komfortu można wyróżnić kilka parametrów, m.in. temperaturę, wilgotność względną i stężenie ditlenku węgla. Do oceny komfortu panującego w pomieszczeniu wykorzystać można pomiary lub ankiety. Cel: Celem badań jest porównanie oceny obiektywnej (pomiarów) i subiektywnej (ankiet) kilku wybranych parametrów wpływających na komfort użytkowania sali dydaktycznej zlokalizowanej w budynku edukacyjnym w standardzie nZEB. Ocenie poddana zostanie również współpraca systemów technicznego wyposażenia budynku mających zapewnić odpowiednie warunki w zakresie parametrów powietrza; systemu grzewczo- chłodzącego w postaci TABS oraz systemu zapewniającego odpowiednią jakość powietrza – systemu wentylacyjnego. Metoda: Do analizy wybrano jeden dzień z okresu pomiarowego, od marca do maja 2022. Przeprowadzono pomiary parametrów jakości powietrza oraz ankiety, w których uczestnicy badania odpowiadali na pytania dotyczące ogólnych i szczegółowych odczuć dotyczących warunków panujących w sali na początku i na końcu swoich zajęć. Porównano odpowiedzi ankietowanych i wyniki pomiarów. Na ich podstawie definiowano czy systemy HVAC zapewniają właściwe warunki uczestnikom badania. Wyniki i wnioski: Wyniki badań ankietowych i pomiarowych pokazują, że w analizowanej sali warunki nie są w pełni komfortowe. Szczególnie na kolejnych zajęciach w ciągu dnia. System wentylacyjny zapewnia właściwą jakość powietrza, natomiast system grzewczo-chłodzący zapewnia właściwą temperaturę jedynie w okresie nocy, w przypadku braku użytkowników w pomieszczeniu. Po rozpoczęcia zajęć, z uwagi na pojawiające się zyski ciepła temperatura w pomieszczeniu wzrasta powodując dyskomfort użytkowników. Badania przeprowadzono w okresie grzewczym, więc strop nie mógł przejść w tryb chłodzenia. W takim przypadku sugerowane byłoby zaproponowanie lepszej współpracy między systemem TABS a systemem wentylacyjnym, tak, żeby system powietrzny mógł odebrać nadmiarowe obciążenia cieplne. Analiza takiej współpracy będzie tematem dalszych badań.

Słowa kluczowe:zanieczyszczenie powietrza, pył zawieszony, jakość powietrza, degradacja budynków, tkanka miejska

Streszczenie
Charakter atmosfery miejskiej bardzo zmienił się na przestrzeni ostatnich lat, co niewątpliwie związane jest z wysokim tempem industrializacji na świecie. Pierwotne, dobrze znane nam zanieczyszczenia powietrza, takie jak ditlenek siarki, tlenek węgla i dym, sumarycznie rok do roku spadły w XX wieku na skutek ogólnie panującej dbałości o środowisko naturalne. Ta poprawa jakości powietrza była zwykle odczuwalna wcześniej w miastach Europy Zachodniej i Ameryki Północnej [4]. Nie oznacza to, że jesteśmy wolni od obaw związanych z zagrożeniami środowiskowymi stanu tkanki miejskiej. Może być ona narażona na zwiększone ryzyko degradacji ze względu na emisję gazów cieplarnianych, drastyczne zmiany klimatyczne oraz rozwój biologiczny. Na interakcję pomiędzy substancjami zanieczyszczającymi powietrze, a budynkami w środowisku miejskim wpływ ma również niewielka obecność roślinności, a także warunki mikrośrodowiskowe. Na przykład duża liczba wieżowców po obu stronach drogi na ruchliwej ulicy miejskiej może wywołać efekt kanionu, powodujący recyrkulację substancji zanieczyszczających powietrze, co w rezultacie wydłuża czas ekspozycji substancji zanieczyszczających powietrze na budynki, a dłuższy czas ekspozycji powoduje większe uszkodzenia materiału budowlanego [1]. Natomiast stosunkowo nowym zjawiskiem, jeśli chodzi o zanieczyszczenie powietrza, jest dominacja utleniaczy, takich jak ozon, czy obecność sadzy z silników Diesla, która z kolei może stwarzać nieznane dotąd zagrożenia [4]. Typowe zanieczyszczenia powietrza wpływające na materiały obejmują ditlenek siarki, ozon, chlorki, ditlenek azotu, azotany i ditlenek węgla. Ponadto, w zależności od lokalizacji budynku i pobliskich źródeł, lotne związki organiczne (LZO) mogą również znacząco wpływać na budynek. Chociaż istnieje wiele przyczyn degradacji budynków, za główną przyczynę uznaje się zanieczyszczenie powietrza w postaci kwaśnych deszczy. Zanieczyszczeniami odpowiedzialnymi głównie za kwaśne deszcze są ditlenek siarki i ditlenek azotu. Te dwa są emitowane podczas spalania paliw kopalnych, takich jak węgiel i ropa naftowa (szybka industrializacja zwiększyła ilość tych emisji).