W numerze 9/2021

Słowa kluczowe: efektywność energetyczna, neutralność klimatyczna, budynki ZCRB, elektryfikacja cie-płownictwa/ogrzewnictwa, gospodarka obiegu zamkniętego, paliwo RDF (Refuse Derived Fuel), inteligent-na sieć, węzeł ciepłowniczy, modułowy reaktor jądrowy, paliwo TRISO
Streszczenie
W artykule, o nieco przewrotnym tytule, opisano wyzwania stojące przed polskimi systemami ciepłowni-czymi spowodowane koniecznością ich transformacji i modernizacji po to, aby osiągnąć główny i wyjąt-kowo ambitny cel unijnej polityki klimatycznej, tj. neutralność klimatyczną do r. 2050. Jest to główne i wymuszone, lecz ogromnie kosztowne, zadanie stojące przed polskim ciepłownictwem/ogrzewnictwem. Przedsięwzięcie to jest wyjątkowo trudne ze względu na to, że podstawowym paliwem w polskich syste-mach ciepłowniczych jest węgiel kamienny, a ponadto systemy te są największe w UE. Plany transfor-macji systemów energetycznych sformułowane są w globalnych, regionalnych (UE) oraz krajowych pro-jektach, przy czym wspólnym mianownikiem tych projektów jest minimalizacja zużycia paliw kopalnych i zastąpienie ich ciepłem oraz energią z zasobów OZE, poprawa efektywności wytwarzania, przesyłania i wykorzystania ciepła oraz energii, a także integracja systemów energetycznych, cieplnych i chłodniczych, w system multienergetyczny. To ostatnie przedsięwzięcie wymusza konieczność elektryfikacji gospodarki, a w tym także ciepłownictwa/ogrzewnictwa. Elektryfikacja ciepłownictwa/ogrzewnictwa związana jest z kolei koniecznością większego rozpowszechnienia w tej dziedzinie technologii pomp ciepła, które pozwalają na wyjątkowo efektywne i racjonalne wykorzystanie energii elektrycznej. Jednak, ze względu na to, że podaż energii pochodzącej ze źródeł wykorzystujących OZE jest nieprzewidywalna i niekoherentna w stosunku do potrzeb, a ponadto roczny stopień wykorzystania mocy zainstalowanej jest stosunkowo niewielki: elektrownie wiatrowe ‒ 22%, a fotowoltaiczne ‒ 10%, to źródła te muszą być wspomagane przez urządzenia konwencjonalne (reaktory jądrowe, urządzenia do termicznej utylizacji odpadów komunalnych, kotły opalane lokalną biomasę, biogazem itd.). Ponadto w systemach tych powinny być stosowane zasobniki ciepła i energii, a ich racjonalna eksploatacja wymaga wprowadzenia specjalnych rozwiązań umożliwiających inteligentne zarządzanie podażą energii oraz popytem na nią. Zagadnienia te są tematem artykułu, przy czym w ich analizie uwzględniono specyficzne uwarunkowania krajowe.

Keywords: energy efficiency, climate neutrality, ZCRB buildings, electrification of district heating/heating, closed-loop economy, RDF (Refuse Derived Fuel), intelligent network, district heating substation, modular nuclear reactor, TRISO fuel
Abstract
The article, with a slightly perverse title, describes the challenges faced by the Polish district heating systems due to the necessity of their transformation and modernisation to achieve the main and extremely ambitious objective of the EU climate policy, i.e., climate neutrality by 2050. This is also the main and forced, but extremely costly task facing the Polish district heating/heating sector. This undertaking is extremely difficult because the basic fuel in Polish district heating systems is hard coal and since these systems are the largest in the EU. The plans for the transformation of energy systems are formulated in global, regional (EU), and national projects, the common denomina-tor of which is to minimise the consumption of fossil fuels and replace them with heat and energy from RES resources, to improve the efficiency of heat and energy produc-tion, transmission, and use as well as to integrate energy systems, heating, and cooling, into a multi-energy system. The latter requires the electrification of the economy, in-cluding the heating sector. Electrification of the heating sector, in turn, is associated with the need for greater dissemination in this field of heat pump technology, which allows for extremely efficient and rational use of electricity. However, since the supply of energy from RES sources is unpredictable and incoherent to needs and, the annual utilisation rate of installed capacity is relatively low: wind power plants – 22% and photovoltaic – 10%, these sources must be supported by conventional equipment (nu-clear reactors, municipal waste thermal treatment plants, boilers fired by local biomass, biogas, etc.). Moreover, heat and energy storage tanks should be used in these systems, and their rational operation requires the introduction of special solutions enabling intelligent energy supply and demand management. These issues are the subject of the article, while their analysis considers the specific national conditions.

Słowa kluczowe: środowisko wewnętrzne, komfort użytkowników, jakość powietrza, środowisko cieplne
Streszczenie
Środowisko wewnętrzne wpływa na zdrowie i komfort człowieka, tymczasem zapisy norm, przywołanych w Warunkach Technicznych [1] nadal odnoszą się do stanu wiedzy sprzed około 40 lat. Obecnie mamy znacznie większą świadomość jak środowisko wewnętrzne jest odbierane przez użytkowników i jakie powinny panować w pomieszczeniach warunki, aby wspierać edukację, pracę czy wypoczynek użytkowników, również technologie wentylacji / klimatyzacji stwarzają znacznie szersze możliwości kształtowania komfortowego środowiska wewnętrznego.
W artykule przedstawiono wymagania dotyczące środowiska cieplnego i ilości świeżego powietrza, które powinny być zapewnione w nowo wznoszonych budynkach.

Keywords: indoor environment, users comfort, indoor air quality, thermal environment
Abstract
The indoor environment affects human health and comfort. However, the provisions of the standards referred to in the Technical Terms [1] still refer to the state of knowledge from about 40 years ago. Nowadays, we have a much greater awareness of how the indoor environment is perceived by users and what conditions should prevail in the premises to support users’ education, work or leisure; also, ventila-tion/air conditioning technologies create much broader opportunities to shape a comfortable indoor environment.
This paper presents the requirements for the thermal environment and the amount of fresh air that should be provided in newly constructed buildings.