In issue 4/2025

Słowa kluczowe:hybrydowe źródło energii, OZE, siłownia wiatrowa,
PV, geotermalna pompa ciepła, ciepłownictwo

Streszczenie:
W artykule opisano analizę efektowności działania ciepłowni geotermalnej, w której sprężarkowa pompa ciepła wykorzystuje wodę geotermalną jako dolne źródło, a energię napędową wytwarza się lokalnie przy wykorzystaniu siłowni wiatrowej i instalacji fotowoltaicznej. Założono, że moc zainstalowana w pompie ciepła odpowiada zapotrzebowaniu na moc odbiorcy ciepła, a moc zainstalowana w siłowni wiatrowej i instalacji PV może zmieniać się, z założonym dwudziestopięcioprocentowym krokiem, od 0 do 100%. W obliczeniach dopuszczano możliwość współpracy źródła energii elektrycznej z siecią elektroenergetyczną, która mogła okresowo pobierać nadwyżki lub dostarczać niedobory energii elektrycznej. Dokonano optymalizacji źródła energii przyjmując, że optymalizowaną funkcją celu będzie prosty czas zwrotu nakładów inwestycyjnych, a optymalizacji dokonano metodą bezpośrednią. Najkrótszym czasem zwrotu (5, 4 lat) cechuje się wariant z turbiną wiatrową o mocy zainstalowanej równej 25% maksymalnego zapotrzebowania na moc napędową dla pompy ciepła, bez fotowoltaiki. Parametry systemu ciepłowniczego odpowiadają rzeczywistym parametrom roboczym istniejącej ciepłowni geotermalnej w Mszczonowie. Założono utrzymanie stałej temperatury, do której schłodzona zostanie woda geotermalna. Z szacunkowych kosztów wynika, że każdy z analizowanych wariantów, cechuje się relatywnie niskim czasem zwrotu przewidzianych nakładów inwestycyjnych (poniżej 10 lat), w stosunku do wariantu zakładającego zakup energii elektrycznej z sieci.

Słowa kluczowe: energochłonność budynków, solarne zyski ciepła,
orientacja przegród przezroczystych

Streszczenie:
Zużycie energii przez budynki, w tym przez budynki mieszkalne, stanowi jeden z głównych punktów debaty, jaka toczy się od lat na najwyższych szczeblach unijnych i światowych szczytów klimatycznych i gospodarczych. Jest to podyktowane gwałtownie zachodzącymi zmianami klimatycznymi, będącymi efektami działalności człowieka i wynikającej z tego coraz większej emisji gazów cieplarnianych. Jednym z głównych składników tej emisji jest emisja wynikająca z zaspokajania potrzeb cieplnych budynków, głównie potrzeb ogrzewczych. W skali globalnej budynki zużywają średnio około 35% całkowitej energii zużywanej przez człowieka, a w krajach członkowskich Unii Europejskiej jest to ok. 40%, przy czym energia ta pochodzi głównie ze źródeł nieodnawialnych. Zmiany prawne, jakie zachodzą w zakresie energochłonności budynków skupiają się głównie na termomodernizacji oraz na źródłach energii i nośnikach energii pierwotnej, wskazując na potrzebę przejścia w pełni na odnawialne źródła energii. W zyskujących coraz większą popularność budynkach niskoenergetycznych i pasywnych dodatkowym aspektem, który jest jednym z głównych zagadnień w procesie tworzenia projektu, jest możliwość pasywnego pozyskiwania energii słonecznej na cele ogrzewcze. Zyski te w założeniu mają pokrywać możliwie jak największą część projektowego obciążenia cieplnego budynku i jego sezonowego zapotrzebowania na energię. W budynkach tych, z uwagi na bardzo niskie zapotrzebowanie na energię do ogrzewania, mają one duży udział procentowy. W „zwykłych” budynkach, projektowanych i wykonywanych w klasycznym podejściu projektowym i spełniających aktualne wymogi formalno-prawne w tym zakresie, udział ten jest znacznie mniejszy. W tym kontekście w artykule przeanalizowano wpływ orientacji typowego budynku jednorodzinnego i wynikających stąd zysków ciepła od nasłonecznienia na jego wybrane wskaźniki energetyczne. Analizy dokonano dla kilku wybranych.

Słowa kluczowe: instalacje sanitarne, zakażenia związane
z opieką zdrowowtną, biofilm

Streszczenie:
Wprowadzenie: Woda odgrywa podwójną rolę w placówkach ochrony zdrowia – stanowi kluczowy element zapewniający higienę, a jednocześnie jest potencjalnym źródłem zakażeń, szczególnie niebezpiecznych dla pacjentów z obniżoną odpornością. Instalacje wodociągowo-kanalizacyjne oraz urządzenia sanitarne mogą być zasiedlane przez groźne mikroorganizmy, których obecność zwiększa ryzyko zakażeń szpitalnych. Cel: Celem artykułu jest usystematyzowanie aktualnej wiedzy dotyczącej patogenów obecnych w środowisku wodnym placówek ochrony zdrowia oraz wskazanie skutecznych metod ograniczania ryzyka ich transmisji. Metody: Przeprowadzono przegląd literatury naukowej, wskazując na główne drobnoustroje chorobotwórcze występujące w środowisku wodnym w szpitalach i placówkach ochrony zdrowia. Omówiono rekomendowane praktyki inżynierskie oraz eksploatacyjne, które mogą minimalizować ryzyko zakażeń związanych z wodą. Wnioski i odniesienie do zastosowań praktycznych: Skuteczna kontrola ryzyka zakażeń związanych z wodą wymaga kompleksowych działań na każdym etapie użytkowania instalacji sanitarnych – od projektowania poprzez dobór urządzeń, aż po ich odpowiednią eksploatację i konserwację. Kluczowe znaczenie mają materiały ograniczające rozwój biofilmów, eliminacja stagnacji wody, kontrola temperatury ciepłej wody oraz konstrukcja urządzeń sanitarnych minimalizująca powstawania aerozolu biologicznego.

Słowa kluczowe: Globalne ocieplenie, rozwój gospodarczy,
efekt cieplarniany, historia ludzkości, HVAC

Streszczenie:
W artykule przedstawiono analizę zmian klimatu, jakie zachodziły w ciągu ostatniego tysiąclecia. Uwzględniono zarówno czynniki naturalne, jak i antropogeniczne (bezpośrednio związane z działalnością człowieka) wpływające na zmienność globalnej temperatury. Podkreślono kluczowe okresy klimatyczne, takie jak Średniowieczny Okres Ciepły i Mała Epoka Lodowcowa, wskazując ich lokalne i globalne skutki dla ekosystemów oraz rozwoju cywilizacji. W artykule wskazano na ile rewolucja przemysłowa zapoczątkowała gwałtowny wzrost emisji gazów cieplarnianych (CO2, CH4, N2O), który wynika z rozwoju przemysłu ściśle zależnego od spalania paliw kopalnych. Szczególną uwagę poświęcono roli gazów cieplarnianych (GHG) oraz pyłów zawieszonych (PM) w procesach klimatycznych. Wskazano jak gazy cieplarniane wpływają na długoterminowe zmiany klimatu, podczas gdy pyły zawieszone mogą wywoływać krótkoterminowe zmiany w bilansie energetycznym atmosfery oraz jakości powietrza. Autorzy spróbowali poddać analizie interakcje między czynnikami wpływającymi na zmiany, ukazując ich wpływ na klimat lokalny i globalny. Wskazano również na rolę sektora LULUCF (Użytkowanie Gruntów, Zmiana Użytkowania Gruntów i Leśnictwo) w możliwości obniżania emisji dwutlenku węgla, wskazując jego znaczenie w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych. Autorzy przedstawiają także wpływ erupcji wulkanicznych, które powodują tymczasowe ochłodzenie klimatu w wyniku emisji aerozoli do atmosfery. Wyjaśniono potrzebę podjęcia działań adaptacyjnych i łagodzących, takich jak redukcja emisji, zrównoważone zarządzanie gruntami oraz podnoszenie świadomości społecznej. Artykuł konkluduje, że skuteczna walka ze zmianami klimatu wymaga zintegrowanych strategii obejmujących rozwiązania technologiczne i ekologiczne ale także, i przede wszystkim społeczne.